Načelnik Opštine Višegrad Mladen Đurević i biznismen Slobodan Pavlović svečano su danas u Višegradu, u okviru manifestacije Vidovdanske svečanosti, otkrili spomenik Mehmed-paši Sokoloviću.
Spomenik je otkriven u prisustvu predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika i idejnog tvorca Andrićgrada režisera Emira Kusturice.
Govoreći na svečanosti književnik Matija Bećković poručio je: „Dobro došao, Bajo, potonji Mehmed-paša Sokoloviću“ , i svim prisutnim poželio srećan Vidovdan.
Bećković je podsjetio da je pet stotina godina moralo da prođe, da Bajo, potonji Mehmed paša Sokolović dođe u svoj zavičaj i da vidi svoju kamenu zadužbinu i da za sva vremena zaustavi svoje bronzane oči.
„Pet stotina Vidovdana je preskočio dok se vratio tamo odakle je krenuo da dokaže da se od zavičaja i od svog naroda niko i nikad nije zauvek razdvojio“, istakao je književnik.
Spomenik, podvlači Bećković, koji je sebi i o svom trošku podigao Mehmed- paša nije povezao samo dvije obale rijeke Drine i dva svijeta, nego je „prekobačen“ i preko svih provalija i predrasuda prošlih i budućih vremena.
„I ovog Vidovdana bronzani vezir gleda unapred i ne obazire se unazad. I, kao da se više nada i snatri onom što će biti, nego o onome što je bilo. Stigao je iz daleke budućnosti da se pridruži onima čije vreme tek dolazi“, kaže Bećković.
Načelnik Opštine Višegrad Mladen Đurević zahvalio se Dodiku, Pavloviću, Kusturici i Bećkoviću za realizaciju ovog projekta, ističući da je ovo „nastavak kulture sjećanja, čiji je začetnik Emir Kusturica“.
Slobodan Pavlović je rekao da je i njemu i njegovoj supruzi Miri velika čast i zadovoljstvo što su bili u prilici da Višegradu poklone spomenik Mehmed-paši Sokoloviću.
Prema dostupnim informacijama, Sokolović je porijeklom Srbin iz Hercegovine. Rođen je kao Bajica Nenadić u selu Sokolovići, blizu gradića Rudo. Otac mu se zvao Dimitrije, dok ime majke nije poznato – pominju se imena Dobrina, Anđelija ili Marija.
Kao dječak školovao se u manastiru Mileševa. U „danku u krvi“ odveden je u janjičare kada mu je bilo oko 15 godina. Školovan je u Jedrenskom saraju gdje ostaje 13 godina.
Mehmed-paša Sokolović poznat je i kao Mehmed Visoki.
On je odveden u ranom dobu kao dio osmanskog sistema sakupljanja hrišćanskih dječaka koji će biti odgajani da služe kao janjičari.
Ovi dječaci su bili primorani da pređu u islam, odgajani su i obrazovani kao vojnici i vjernici, ali su zauzvrat dobili priliku da se uključe i napreduju u osmanskom carskom sistemu.
Mehmed-paša Sokolović bio je jedan od brojnih koji su napravili zavidnu karijeru i dospjeli do položaja Velikog vezira.
Mehmed-paša je podizao brojne zadužbine i vakufe širom Carstva. Po njegovom naređenju, 1571. godine izgrađen je most preko Drine u Višegradu, opisan u delu „Na Drini ćuprija“ Ive Andrića, koji je za ovaj roman dobio Nobelovu nagradu za književnost
On je podigao i tri mosta na prostorima sadašnje u BiH i jedan u Crnoj Gori – Arslanagića most u Trebinju, most na ušću Žepe u Drinu, Kozju Ćupriju u Sarajevu i Vezirov most u Podgorici.
U svom rodnom selu Sokolovićima kod Rudog izgradio je džamiju, a u selu Poblaće kod Priboja, prema predanju, podigao je i crkvu koja je više puta rušena i obnavljana.
Crkva je izgrađena u saracenskom stilu i u ovom selu je sačuvano predanje da je sazidana na grobu njegove majke.
Vjeruje se da je Mehmed-paša Sokolović bio ktitor mnogim sagrađenim česmama, od kojih je najpoznatija ona u Beogradu, na Kalemegdanu.
SRNA
